احمدیان: باید از رفتارشناسی مالی در حکمرانی استفاده کنیم، امیری طهرانی: هدف هر حکمرانی باید تأمین معاش مردم باشد - همیار مشاوره

به گزارش همیار مشاوره بیست و چهارمین نشست از سلسله گفت و گوهای انتقادی در باب علوم انسانی ارغنون خرد با حضور علیرضا احمدیان و سید محمدرضا امیری طهرانی با عنوان خلأ رفتارشناسی مالی در نظام حکمرانی در پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (پمفات) برگزار گردید.

امیری طهرانی درباره رفتار شناسی مالی و تفاوت آن با اقتصاد رفتاری گفت: رفتارشناسی به طور عام هدف همه مکاتب مالی است درباره اقتصاد مطالب علمی منتشر می نمایند. تفاوت این علم با اقتصاد رفتاری این است که اقتصاد رفتاری متمرکز بر فرد است و از سوی دیگر به ابعاد روان شناسی فرد و نقشش در اقتصاد تأکید می نماید. پس رویکردش مطالعه و استقرایی است و سعی می نماید با مشاهده رفتار افراد اقتصاد را تببین کند.

او با بیان اینکه رفتارشناسی مالی برای اینکه نظرات مالی را واقع گرایانه کند به مشاهده رفتار انسان از رویکرد روان شناسی می پردازد بیان نمود: اینجا مغز انسان را به عنوان پردازشگر اطلاعات می بیند و به همین علت ریاضی و اقتصاد در اقتصاد نئوکلاسیک رواج می یابد و در نتیجه از واقعیت فاصله می گیرد. اما رفتار شناسی مالی می گوید رفتار انسان را بر اساس داده ها تحلیل می نماید با اینکه نگاه همه مکاتب مالی اعم از کلاسیک، نئو کلاسیک و ... در پی شناخت رفتار مالی هستند و بحث میان رشته ای بودن اقتصاد مطرح است اما اندازه این میان رشته ای بودن اقتصاد بستگی دارد.

امیری طهرانی در ادامه به نسبت رفتارشناسی مالی و سرمایه داری پرداخت و گفت: سرمایه داری یک نظام مالی سیاسی است که مبتنی بر یک ایدئولوژی و با هدف تغییر و تحول در شرایط موجود است. اگر هدف رفتارشناسی را شناخت رفتار بدانیم از جنس علم است و هدفش توضیح و توضیح و پیش بینی است. هر کدام از مکاتب برای توضیح شرایط موجود باید شناختی از آن داشته باشند و هر کدام از نظام های سیاسی باید شرایط موجود را شناخته و استراتژی برای تغییر آن داشته باشند. از این منظر سرمایه داری و هر نظام دیگری می تواند از رفتارشناسی مالی استفاده کند. پس این یک علم خاص نیست و می تواند مورد استفاده هر نظا می قرار گیرد.

او درباره کارنمودهای جزئی رفتار شناسی مالی در حکمرانی بیان نمود: حکمرانی به عنوان یک شیوه، مبتنی بر یک فرایندی است که قاعده گذاری و قانون گذاری می نماید. با این تعریف از حکمرانی ماهیت اصلی حکمرانی از جنس باید و نباید است و درصدد سیاست گذاری است و باید هنجارها را تعریف و به سوی نقطه مطلوب حرکت کند.

امیری طهرانی با اشاره به اینکه حکمرانی با بحث نظام مالی و سیاسی ارتباط بیشتر دارد و باید حقوق طبیعی و حقوق مادر افراد را مد نظر قرار دهد عنوان نمود: ذیل این حقوق طبیعی و انسانی آنچنان که استاد مطهری می گویند می گردد جزئیات را تعریف کرد. حقوق طبیعی شاید این طور تلقی گردد و به حقوق بشر تقلیل یابد اما حقوق طبیعی اصلی ترین مفهو می است که حکمرانی در پی آن است.

او درباره حقوق طبعی و وضعی گفت: حقوق طبعی برای انسان به ما هو انسان تعریف می گردد و مرجعی نه آن را اعطا می نماید و نه می گیرد این در مقابل حقوق وضعی است که مراجعی می تواند آن را وضع کند و بگیرد. این حقوق طبعی در اندیشه خواجه نصیر، فارابی و ... جریان دارد و به فیلسوفان معاصر از جمله علامه طباطبایی و مطهری می رسد و از آن با عنوان حقوق فطری یاد می نمایند.

امیری طهرانی در ادامه با بیان اینکه ما باید ابتدا اهداف خود را تعریف نموده و بعد به لحاظ زمانی تقدم و تأخر آن را معین کنیم عنوان نمود: تا معیشت مردم تأمین نگردد شما به اهداف فرهنگی، معنوی و عبادی نمی رسید پس دوگانه اخلاق و اقتصاد بی معناست. اقتصاد وسیله ای برای فرهنگ و اخلاق است. اگر به لحاظ حکمرانی نگاه کنیم هدف هر حکمرانی باید تأمین معاش مردم باشد بدین لحاظ که این وسیله برای تحقق حکمرانی عالی است و تا این فراهم نگردد ما در تحقق اهداف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... پیروز نمی شویم. ما داریم برای انسان های زنده حکمرانی می کنیم نه مرده انسان برای اینکه زنده باشد باید معاشش تأمین باشد.

او با اشاره به حکمرانی مالی فعلی گفت: نقد من بر اساس حقوق طبیعی و فطری انسان هاست. شرایط مالی کشور را همه می دانیم اما آنچه مهم است این است که رویکرد حکمرانی مالی به چه سویی است. متأسفانه این هدف گذاری به صورت روشن برای حکمرانی تعریف نشده و در سیاست گذاری مد نظر نیست.

یکی از بزرگترین کارنمودهای هوش مصنوعی روی رفتار شناسی مالی است

علیرضا احمدیان نیز در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه از منظر کاربردی به این موضوع می پردازد اضافه نمود: رفتارشناسی مالی یک رشته میان رشته ای است و صرفا در علوم شناحتی، روان شناسی و اقتصاد محصور نیست و حتی علو می مانند مدیریت نیز در پی رفتارشناسی است و حتی بعضی معتقدند مدیریت منتج شده از روان شناسی است.

او ادامه داد: رفتارشناسی مالی یک علم است که می تواند در خدمت نظام اسلا می باشد یا نظام مالی غربی و مصرف گرا و تحمیل گر. نگاه ما این است که کشور ما باید مانند سایر کشورها که درباره رفتارشناسی مالی کار می نمایند و آن را در حوزه صادرات و رفتارسنجی در این باره و ... به کار می گیرند از این علم استفاده کند. به عبارت دیگر این سواد اقتصاد رفتاری و روانشناسی مالی دانشی است که ما هم باید داشته باشیم و آن را در سیطره غربی ها نبینیم. اما اگر می خواهیم بازیگردان مالی باشیم باید در زمان، کمبود منابع و ... در این زمینه تدبیر کنیم.

به گفته این مدرس دانشگاه اگر بخواهیم رفتار مالی را در موضوعاتی مانند رفاه، امنیت اجتماعی و ... ببینیم می گردد این مفاهیم را نیز تحلیل کرد. روانشناسی مالی از منظر مطالبات شهروندی مالی قابل آنالیز است اگر حکمرانان روی مؤلفه های مورد توجه مردم کار نمایند این می تواند موجب رضایت بیشتر شهروندان گردد. چون این گونه قوانین و ساختارها بر اساس رفتارشناسی تدوین می شوند.

احمدیان متدلوژی رفتارشناسی مالی را توضیح داد و بیان نمود: یکی از بزرگترین کارنمودهای هوش مصنوعی روی رفتار شناسی مالی است. امروز متدلوژی که سیطره رفتارشناسی مالی دارد روی دیجیتال مارکتینگ و تعامل رفتار سایبری و کنشی مخاطبان است. الان هوش مصنوعی می تواند بگوید چه رنگی بیشترین هوادار دارد. یکی از بخش هایی که خیلی در فضای مجازی تأکید می گردد استفاده از هوش مصنوعی برای رفتار شناسی مالی است ساده لوحانه است که فکر کنیم این سرورهای بزرگ جستجو بدون توجه به کنش مالی اداره می شوند.

او ادامه داد: در کشورهای غربی روی این موضوعات هزینه می گردد و این طور نیست که یک پلتفرم بزرگ در خدمت رفتارشناسی مالی نباشد. در چین مرکز رفتارشناسی مالی دارند و در جوامع مقصد از قبل تولد تا مرگ بازار را رصد نموده و برای آن محصول فراوری می نمایند. ما در ایران رصدخانه ای برای رفتارشناسی مالی و فراوری محصول نداریم . امروز چون منابع محدود و هزینه های حمل و نقل و فراوری بسیار بالاست بنابراین رفتارشناسی مالی بسیار مهم است و باید بر اساس آن حرکت کنیم تا کنش های مالی مان نقطه به نقطه باشد.

او در پاسخ به اینکه چه قدر در حکمرانی مالی به رفتارشناسی مالی توجه کردیم گفت: حکمران به طور متوازن در معیشت، تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش و توسعه راهبردی و امنیتی باید حرکت کند اما یکی از ابعاد و ساختارهای اصلی حکمرانی بحث معیشت و امنیت مالی و شغلی است. البته هسته راهبردی آن معیشت و اقتصاد است که باید مورد توجه قرار گیرد. از سوی دیگر خود تنظیمی اگرچه وجود دارد اما نقش حاکمیت مهم است.

احمدیان بیان نمود: در مدل های غیر دینی موضوع معیشت بسیار راهبردی است و اساسا وارد موضوعات ایدئولوژیک نمی گردد اما حکمرانی در کشورهای اسلا می باید روی این ابعاد تأکید کند. در رفتارشناسی دینی همه انبیا قبل از اینکه پیامبر باشند یک کسب و کار شغلی داشتند.