راهنمای خرید اجاق مسافرتی - همیار مشاوره

به گزارش همیار مشاوره، اجاق مسافرتی حتی در سفرهای کوتاه هم یکی از وسایل سفر مناسب است و ایمنی و کارایی آن اهمیت زیادی دارد.

اجاق مسافرتی یکی از وسایل سفر است که برخی از افرادی که زیاد اهل کوله گردی یا حتی سرگرمی و پیک نیک هستند، همواره آن را گوشه صندوق عقب خودروی خود می گذارند و حتی برای یک پیک نیک چند ساعته هم ممکن است به آن احتیاج پیدا کنید. در ارتفاعات و هوای سرد و برفی نیز اجاق مسافرتی یکی از مهم ترین وسایل مورد احتیاج شما است و باید در آن شرایط سخت عملکرد بسیار خوبی هم داشته باشد؛ بنابراین در هنگام خرید اجاق گاز مسافرتی باید کاملا دقت کنید. در ادامه نکات لازم برای خرید اجاق مسافرتی مناسب و باکیفیت را بیان می کنیم.

پارامترهای مختلف برای انتخاب اجاق

انتخاب یک اجاق مسافرتی مناسب به عوامل زیادی بستگی دارد؛ اول از همه باید ببینید که اجاق مورد نظر شما چه ویژگی هایی داشته باشد و برای چه کاری می خواهید از آن بهره ببرید؛ مثلا وزن آن چقدر باشد؟ کارایی آن در چه حد باشد؟ برای جوش آوردن آب می خواهید از آن بهره ببرید یا فقط گرم کردن یا آرام پختن غذا؟ در هنگام پخت غذا با آن برای چند نفر می خواهید غذا بپزید؟ آیا فقط برای سفرهای داخلی از آن استفاده می کنید یا در سفرهای خارجی هم آن را همراه خود دارید؟ به چه نوع سوختی دسترسی دارید؟

در کل می توان گفت عوامل موثر برای انتخاب اجاق مسافرتی، 3 دسته هستند:

نوع اجاق

اجاق ها بر اساس نوع سوخت مورد استفاده برای آن ها و نحوه ذخیره سازی سوخت آن ها به انواع مختلفی تقسیم می شوند که در ادامه در خصوص آن ها توضیح خواهیم داد.

معینات و ویژگی ها

زمانی که اجاق ها با هر بار سوخت گیری قابل استفاده هستند، میانه زمان لازم برای جوش آوردن آب و راحتی اجاق ها، برای تصمیم گیری در خصوص خرید آن ها تاثیرگذار هستند.

دستورالعمل های لازم جهت استفاده از آن ها

قطعا استفاده از اجاق مسافرتی نیز مانند هر وسیله دیگری دستورالعمل ها و نکات خاص خود را دارد و در هنگام خرید آن ها باید به این نکات هم توجه کنید.

انتخاب نوع اجاق

اجاق مسافرتی گازی

استفاده از این نوع اجاق کاملا ساده بوده و به مراقبت خاصی نیز احتیاج ندارد. این اجاق ها به راحتی روی کپسول های مهروموم شده ای که حاوی دو گاز فشرده ایزوبوتان و پروپان هستند، پیچ می شوند.

اجاق مسافرتی با سوخت مایع

این نوع اجاق ها به کپسول هایی که قابلیت پر شدن با سوخت مایع را دارند، متصل می شوند و معمولا از مایع گاز سفید به عنوان سوخت برای آن ها استفاده می گردد؛ اما می توان از سوخت های جایگزین نیز برای آن ها استفاده کرد که مزیت بسیار خوبی است؛ مخصوصا در سفرهای خارجی

اجاق مسافرتی جایگزین

معمولا برای این نوع اجاق مسافرتی از سوخت گندله ای (سوخت گندله ای نوعی سوخت زیستی بوده که از مواد فشرده شده طبیعی مانند خرده چوب، ضایعات کشاورزی، غذاهای دور ریخته شده و گیاهانی که برای فراوری سوخت زیستی کاشته می شوند، تهیه می گردد) یا هیزم به عنوان سوخت استفاده می گردد.

نکته ای که باید در هنگام خرید اجاق مسافرتی حتما به آن توجه کنید این است که هر یک از انواع اجاق گاز مسافرتی، کارایی متفاوتی دارند و برای هدف خاصی مناسب هستند. ممکن است بر اساس استفاده ای که می خواهید از اجاق داشته باشید، مجبور شوید چند اجاق خریداری کنید؛ به عنوان مثال شما برای کمپ زدن در تابستان احتیاجمند اجاقی سبک وزن هستید که عملکرد سریعی داشته باشد و برای سفرهای گروهی در زمستان، احتیاجمند اجاق دیگری هستید.

کارایی مختلف هر یک از انواع اجاق ها را می توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

در ادامه انواع مختلف اجاق مسافرتی و مزایا و معایب آن ها را به صورت کامل آنالیز می کنیم:

اجاق گازی

برخی از این اجاق ها که شبیه پیک نیک هستند، بسیار کوچک بوده و تنها چند گرم وزن دارند. ضمناً برخی از آن ها تاشو نیز هستند.

مزایا:

• کوچک و سبک وزن
• عملکرد سریع در هنگام روشن شدن، احتیاج نداشتن به آماده سازی قبلی برای روشن شدن (برای روشن شدن این نوع اجاق تنها کافی است شیر آن را باز کنید و آن را با کبریت، فندک معمولی یا فندک جرقه زن روشن کنید).
• هماهنگ سوختن شعله و قابلیت تنظیم آن (در بیشتر مدل ها)
• مهروموم بودن کپسول آن و عدم نگرانی در خصوص نشتی یا خروج ناگهانی گاز
• برخورداری برخی از کپسول ها از رگلاتور تنظیم نماینده فشار گاز که باعث می گردد اجاق برای مدت بیشتری قابل استفاده باشد. مزیت این ویژگی بیشتر در هوای سرد و ارتفاعات بالا معین می گردد.

معایب:

• ناکافی بودن طول سری اجاق برای نگهداشتن ماهی تابه های بزرگ
• عدم امکان آنالیز مقدار گاز به جای مانده به علت مهر و موم بودن کپسول (البته با به همراه داشتن یک کپسول زاپاس کوچک، به راحتی می توانید این مشکل را رفع کنید)
• عدم امکان استفاده از یک محافظ در اطراف کپسول (زیرا استفاده از محافظ باعث تجمع حرارت در اطراف کپسول و در نهایت انفجار آن می گردد)
• کاهش فشار گاز در هوای سرد و ضعیف شدن شعله (البته در صورتی که اجاق رگلاتور فشار داشته باشد، این مشکل ایجاد نمی گردد)
• قیمت بیشتر گاز نسبت به سوخت مایع
• غیرقابل استفاده شدن کپسول گاز پس از اتمام گاز آن (پس از اتمام گاز باید آن را به شیوه صحیح دور بیندازید و یا آن را به مراکز بازیافت تحویل دهید)

اجاق مسافرتی گازی خود به دو نوع تقسیم می گردد که در یک نوع از آن (اجاق یک تکه)، سری اجاق و محفظه روی آن مستقیما به کپسول متصل شده و سر آن پیچیده می گردد. معمولا روی سر هم یک محفظه عایق برای پخت وپز قرار گرفته است و روی درب محفظه هم چندین سوراخ وجود دارد یا درب آن ها کاملا برداشته می گردد. ضمناً برخی از آن ها می توانند همراه با یک سری لوازم جانبی مثل قهوه دم کن یا یک کپسول گاز مجزا (که به صورت مجزا فروخته می گردد) نیز استفاده شوند.

در کل این اجاق ها برای زود جوش آوردن آب (به علت وجود محافظ شیشه ای در اطراف محفظه و حفظ گرمای آن) و گرم کردن غذا طراحی شده اند (در برخی از مدل ها امکان استفاده از ماهی تابه مجزا به غیر از ماهی تابه های خود اجاق وجود دارد. ماهی تابه های تازه، کوتاه تر و عریض تر بوده و راحت تر می توان در آن ها غذا خورد). این نوع اجاق ها نسبت به اجاق های گازی استاندارد کمی سنگین تر بوده و به صورت مایل می ایستند.

در دومین نوع اجاق مسافرتی گازی (دو تکه)، سری و کپسول از یکدیگر جدا هستند. سری این اجاق ها پایه دارد و روی زمین قرار می گیرد و با یک شلنگ به کپسول متصل می گردد. این نوع اجاق ها کوچک و سبک وزن هستند؛ البته این نوع اجاق ها نسبت به اجاق های گازی معمولی کمی سنگین تر و حجیم تر هستند.

در برخی از مدل های این نوع اجاق ها، امکان قرار دادن کپسول به صورت وارونه نیز وجود دارد که باعث بهبود عملکرد اجاق در هوای سرد می گردد. در کنار سری این اجاق ها دسته های بلندی نصب شده که باعث می گردد ماهی تابه های بزرگ راحت تر روی آن قرار بگیرد. ضمناً در اجاق هایی که کپسول گاز به سری متصل نیست، امکان استفاده از محافظ شیشه ای در اطراف سری جهت محافظت از شعله در برابر وزش باد و حفظ گرمای آن نیز وجود دارد.

اجاق هایی با سوخت مایع

معمولا در بیشتر این نوع اجاق ها از گاز سفید به عنوان سوخت استفاده می گردد که پالایش شده و فاقد ناخالصی یا میزان بسیار کمی از آن است. استفاده از این نوع سوخت باعث می گردد شعله آلاینده نباشد و گرمای خوبی هم داشته باشد. ضمناً گاز سفید حتی در دمای زیر صفر هم عملکرد خوبی دارد و قیمت آن هم نسبت به گاز مورد استفاده در اجاق های گازی به مقدار قابل توجهی کمتر است.

برای اجاق هایی که دارای سوخت مایع هستند، می توان از سوخت هایی مثل بنزین بدون سرب خودرو، نفت سفید، سوخت جت یا سوخت دیزل استفاده کرد (در برخی از اجاق ها از تمام سوخت های مذکور و در برخی دیگر از برخی از این سوخت ها می توان استفاده کرد)؛ البته توصیه می کنیم تنها در مواقع ضروری از بنزین بدون سرب به عنوان سوخت بهره ببرید؛ زیرا این مایع ترکیباتی دارد که برای سلامتی انسان مضر است.

قابلیت استفاده از چندین نوع سوخت مختلف برای یک اجاق مزیت بسیار خوبی بوده و یک انتخاب عالی برای سفرهای خارجی است.

اجاق های دارای سوخت مایع دو عیب عمده دارند؛ اول اینکه در میان انواع اجاق مسافرتی احتیاجمند بیشترین مقدار آماده سازی هستند و دوم اینکه به بازرسی و مراقبت های دوره ای نیز احتیاج دارند که شامل نظافت شلنگ سوخت رسان و تعویض حلقه های O شکل (هم در اجاق و هم در کپسول سوخت) می گردد. ضمناً برخی از بخش ها و قطعات دیگر نیز احتیاجمند توجه هستند.

برای روشن کردن این اجاق ها ابتدا باید چند قطره از سوخت را در فنجانی ریخته و پس از گرفتن آن زیر قسمتی از گاز به آن شعله می گویند، جرقه ای به سوخت بزنید تا شلعه ای کوچک برای گرم کردن شلنگ سوخت رسان ایجاد گردد. با این کار مایع در مخزن به بخار تبدیل می گردد. ضمناً برای افزایش فشار باید سوخت داخل کپسول را به داخل مخزن اجاق پمپاژ کنید.

مزایا

• پایداری بهتر روی زمین های ناهموار
• امان بازرسی آسان برای اطلاع از مقدار سوخت به جای مانده
• امکان شارژ کپسول سوخت مایع برای چند بار
• عملکرد بهتر نسبت به انواع دیگر اجاق های مسافرتی در هوای سرد و ارتفاعات زیاد

معایب

• احتیاجمند آماده سازی قبلی و بازرسی ها و مراقبت های دوره ای هستند.
• احتمال نشتی گاز مایع
• وزن سنگین تر آن ها نسبت به اجاق های گازی
• قیمت بیشتر اجاق های چندگانه سوز نسبت به انواع دیگر اجاق ها
• ناخالصی بیشتر سوخت های مایع (به غیر از گاز سفید) نسبت به انواع دیگر سوخت که در طول زمان باعث مسدود شدن برخی از قسمت های اجاق مثل شلنگ سوخت رسان می گردد.

انواع دیگر اجاق (اجاق های هیزمی، الکلی و اجاق های دارای سوخت جامد)

این نوع از اجاق های مسافرتی برای کوله گردی طولانی و مواقع ضروری بسیار مفید است. برخی از آن ها بسیار سبک و برخی دیگر کمی سنگین تر هستند. این اجاق ها نیز در انواع مختلفی فراوری می شوند.

اجاق های هیزمی

به علت این که این اجاق ها احتیاج به سوخت خاصی دارد و می توانید با جمع آوری شاخه های و تکه چوب های اطراف خود، از آن بهره ببرید، برای کوله گردی طولانی یا سفرهای سبک تر کاملا مناسب هستند. مزایا و معایب این اجاق به توضیح زیر است:

مزایا

• وزن بسیار کم و ساختار ساده (قسمت اصلی از فلز تیتانیوم، یک محافظ در برابر باد و قسمتی برای نگهداشتن ماهی تابه که می توان آن را صاف کرد، تشکیل شده است.
• قابلیت تبدیل انرژی حرارتی به برق در برخی از مدل ها و برخورداری از پورت USB برای شارژ کردن تلفن همراه و دیگر گجت های کوچک
• برخورداری برخی از مدل ها از یک محافظ توری فلزی که خرید آن اختیاری است.

معایب

• مشکل بودن یافتن هیزم خشک در آب و هوای برفی و بارانی و محیط های مرطوب
• ممنوعیت استفاده از آن در مکان هایی که چوب خشک در آن کم پیدا می گردد یا ارتفاعات (به عنوان مثال در پارک ملی یوسیمیتی در آمریکا، استفاده از این اجاق ها در ارتفاعات 2900 متری ممنوع شده است)

اجاق های الکلی

این اجاق ها که از الکل صنعتی یا تقلیلی به عنوان سوخت استفاده می نمایند، بسیار سبک هستند و وزن آن ها تنها به 30 یا 60 گرم می رسد. برای استفاده از این اجاق تنها کافی است یک بطری الکل همراه خود داشته باشید.

مزایا

• احتیاج نداشتن به مراقبت و بازرسی (تنها تعداد کمی از قطعات احتیاجمند این کار هستند)
• قیمت پایین الکل صنعتی و در دسترس آن در بیشتر نقاط
• کم صدا بودن شعله

معایب

• حرارت کمتر شعله نسبت به اجاق های گازی و یا گازهای که از گاز سفید استفاده می نمایند و در مدت زمان بیشتری آب را جوش می آورد. ضمناً نسبت به گازهای مذکور سوخت بیشتری احتیاج دارد.
• ضروری بودن استفاده از محافظ برای محافظت از شعله در برابر باد

اجاق های دارای سوخت جامد

این نوع اجاق ها که از نوعی قرص به نام قرص سوخت جامع به عنوان سوخت استفاده می نمایند، وزن بسیار کمی دارند و برای کوله گردی نیز مناسب هستند. این نوع اجاق ها را می توان به راحتی تا کرد.

مزایا

• قیمت ارزان
• وزن کم؛ این اجاق ها وزنی معادل 90 تا 200 گرم دارند
• مقدار کوچک
• قیمت مناسب فرص های سوخت جامد. ضمناً می توانید پس از استفاده از این قرص ها آن را خاموش کنید و در زمان احتیاج دوباره از آن ها بهره ببرید.

معایب

• سرعت پایین آن ها در جوش آوردن آب
• بوی نامناسب قرص ها (البته در خصوص برخی از قرص ها این چنین است)
• چرب شدن زیر ماهی تابه به علت استفاده از قرص ها

ویژگی ها و معینات اجاق گازها

در ادامه به توضیح در خصوص برخی از معینات و ویژگی های اجاق مسافرتی می پردازیم که می توانند در خرید آن تاثیرگذار باشند.

وزن

معمولا انتخاب شما در این مورد در زمانی که می خواهید به تنهایی در مسیرهای خیلی طولانی پیاده روی می کنید و حتی چند گرم بار بیشتر یا کمتر برای شما اهمیت زیادی دارد، با زمانی که می خواهید با دوستان خود در آخر هفته دسته جعمی طبیعت گردی یا کوه نوردی کنید، تفاوت دارد.

مدت زمانی که می توان از اجاق استفاده کرد

در زمان خرید حتما به این نکته توجه کنید که اجاق با میزان معینی از سوخت تا چه مدت زمانی قابل استفاده است.

مدت زمان لازم برای جوش آوردن آب

این پارامتر هم می تواند به انتخاب در بین مدل های مختلف به شما یاری کند؛ مخصوصا اگر مصرف بهینه سوخت برای شما مهم باشد. در ادامه اجاق های مختلف را از این نظر آنالیز می کنیم

اجاق های گازی یک تکه: این اجاق ها آب را سریع و با استفاده از حداقل سوخت ممکن جوش می آورد. ممکن است غذا روی این اجاق ها آرام پخته گردد؛ اما برخی از اجاق ها عمدا به این صورت طراحی شده اند.

اجاق گازی معمولی: هم در سریع جوش آوردن آب و هم در پختن غذا در مدت کوتاه، عملکرد بسیار خوبی دارند و برای کمپ های گروهی بسیار مناسب هستند.

اجاق های دارای سوخت مایع: این نوع اجاق ها آب را بسیار سریع جوش می آورند وعملکرد آن ها در سرعت پخت غذا هم در بین مدل های مختلف فرق دارد.

اجاق هایی که از الکل و سوخت جامد استفاده می نمایند: اگرچه این اجاق ها برای جوش آوردن آب طراحی شده اند؛ اما در این زمینه اصلا عملکرد خوبی ندارند و حتی ممکن است آب در آن ها پس از گذشت چندین دقیقه جوش بیلید.

فندک جرقه زن

معمولا اجاق هایی از سوخت مایع استفاده می نمایند، مجهز به فندک جرقه زنی هستند که با زدن دکمه ای روی آن ها جرقه می زنند اجاق روشن می شوند. زمانی که کبریت ندارید یا کبریت هایتان خیس شده است، می توانید از جرقه زن اجاق برای روشن کردن آن بهره ببرید. در صورتی که اجاق شما مجهز به این فندک نیست، می توانید آن را به صورت جداگانه نیز تهیه کنید.

پایه

این پایه ها معمولا جداگانه فروخته می شوند و معمولا برای محکم نگهداشتن کپسول های حاوی سوخت مایع و جلوگیری از وارونه شدن آن ها استفاده می شوند.

نکات ضروری در هنگام استفاده از اجاق مسافرتی

نکات ضروری جهت استفاده از هر نوع اجاق مسافرتی

• هرگز از اجاق ها در مکان های بسته استفاده نکنید؛ زیرا موجب افزایش گاز سمی مونواکسید کربن و افزایش خطر آتش سوزی می گردد.
• جهت کسب اطمینان از نبود نشتی و آسیب دیدگی در بخش های مختلف اجاق، حتما شلنگ های سوخت رسانی، شیرها و سایر اتصالات را آنالیز کنید.
• از اجاق در مسطح ترین مکان ممکن بهره ببرید.
• همواره جعبه ابزار و انبردست به همراه داشته باشید تا در صورت لزوم اجاق را تعمیر کنید.
• پلاک قدیمی خودرو یا یک تکه آهن مستطیل شکل، پایه خوبی برای محکم نگه داشتن گاز است؛ مخصوصا در زمین های شنی.
• چنانچه اجاق شما مجهز به فندک جرقه زن است، توصیه می کنیم همواره کبریت ضد باد و طوفان همراه خود داشته باشید.

نکات ضروری جهت استفاده از اجاق های گازی

• در قسمت بالای محفظه کپسول اجاق های گازی، میزانی هوا وجود دارد که پس از خروج آن، گاز جریان پیدا می نماید و احتراق انجام می گردد. در صورت عدم خروج گاز، هنگامی که گاز روشن شد، ناگهان یک شعله بزرگ زرد رنگ ایجاد می گردد.
• توصیه می کنیم در هوای سرد اجاق را شب ها در کیسه خواب خود بذارید و اگر قصد کوه نوردی در ارتفاعات زیاد را دارید، آن را در ژاکت خود قرار دهید. گرمای زیاد باعث حفظ فشار بالای گاز می گردد.
• اجاق هایی که مجهز به رگلاتور فشار هستند، در ارتفاعات زیاد عملکرد بهتری دارند و سوخت زیادی هم مصرف نمی نمایند.
• چنانچه در هوای برفی و زمین پوشیده از برف از اجاق استفاده می کنید، تکه ای فوم به عنوان عایق در زیر کپسول اجاق قرار دهید؛ در غیر این صورت ممکن است کف کپسول یخ بزند.
• معمولا اجاق های گاز مجهز به نوعی شیر صنعتی هستند که شیارها و مارپیچ هایی به صورت استاندارد در آن ایجاد شده که باعث می گردد بتوانید از یک کپسول گاز برای چند اجاق با برندهای مختلف بهره ببرید؛ البته معمولا شرکت های فراورینماینده اجاق مسافرتی توصیه می نمایند از کپسول های فراوریشده به وسیله خودشان استفاده گردد.
• پس از اتمام سوخت کپسول های گاز، حتما آن ها را به مراکز بازیافت تحویل دهید.

نکات ضروری جهت استفاده از اجاق های دارای سوخت مایع

• در صورت امکان از الکل برای آماده سازی اجاق بهره ببرید تا دوده نگیرد.
• کپسول سوخت را تا لبه پر نکنید و میزانی فضا برای پمپاژ هوا به داخل کپسول باقی بگذارید تا مایع تحت فشار قرار گیرد. ضمناً زمانی که میزانی هوا وارد کپسول گردد، مقدار حرارت سوخت افزایش می یابد و از ایجاد فشار زیاد از حد جلوگیری می گردد.
• چنانچه قصد دارید برای چند ماه یا مدت بیشتری از اجاق استفاده نکنید، سوخت کپسول را تخلیه کنید.
• حتما از یک محافظ شیشه ای برای اجاق خود بهره ببرید.
• حتما در سفرهای طولانی یا سفر به منطقه ها سردسیر، از مدبل های گرمایی بهره ببرید. استفاده از این وسیله موجب انتقال گرما به محفظه جهت افزایش سرعت جوش آمدن آب و صرفه جویی در مصرف سوخت می گردد.
• اجازه ندهید سوخت مایع با دست تان تماس پیدا کند؛ این اتفاق در سرمای شدید به علت تبخیر سریع سوخت مایع باعث یخ زدگی پوست و آسیب تماشا آن می گردد.
• مایع گاز سفید پس از گذشت مدتی تجزیه می گردد و خاصیت خود را از دست دهد. در صورت استفاده از مایعی که مدت زمان زیادی از فراوری آن گذشته می گردد (این کار توصیه نمی گردد)، از یک فیلتر برای پاک کردن مایع از هرگونه ذرات رسوب بهره ببرید تا این ذرات در بخش های مختلف باقی نمانند و آن ها را مسدود ننمایند. وجود لکه های رنگی در گاز، به معنای غیرقابل استفاده بودن آن است.