ارتباط بین استرس با بیماری های خودایمنی - همیار مشاوره

به گزارش همیار مشاوره، بیماری های خود ایمنی زمانی روی می دهند که سیستم ایمنی بدن به بافت ها و اندام ها و سلول های خودش حمله ور می گردد و جوری نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد که گویی باکتری یا ویروس های بیماری زا هستند.

تقریباً همه افراد گاهی کم و بیش، استرس را تجربه می کنند؛ اما عده ای از افراد می دانند چگونه خود را بازیابی کنند و در مقابل، عده ای دیگر دچار اختلال استرس می شوند مثلاً اختلال استرس پس از سانحه یا اختلالات سازگاری که تغییراتی در بدن ایجاد می نماید و گاهی این تغییرات می توانند بر سیستم ایمنی اثر بگذارند. بنابراین منطقی است که بگوییم اختلالات استرسی موجب افزایش احتمال بیماری های خود ایمنی می شوند و حالا شواهد جدید علمی شرح می دهند که چرا استرس، ریسک فاکتوری برای بیماری های خود ایمنی است.

مطالعه ای که به تازگی روی موش ها اجرا شده نشان می دهد استرس اجتماعی مداوم می تواند میکروبیوتای روده را جوری تغییر دهد که واکنش های خودایمنی ایجاد کنند. میکروبیوتا، میکروارگانیسم هایی هستند که به صورت همزیست در روده های ما زندگی می کنند.

بیماری های خود ایمنی زمانی روی می دهند که سیستم ایمنی بدن به بافت ها و اندام ها و سلول های خودش حمله ور می گردد و جوری نسبت به آن ها واکنش نشان می دهد که گویی باکتری یا ویروس های بیماری زا هستند.

طبق اعلام موسسه ملی آلرژی و بیماری های عفونی، دست کم 80 بیماری خود ایمنی وجود دارد از جمله لوپوس، آرتریت روماتوئید و دیابت نوع اول. مطالعات نشان داده اند استرس به عنوان ریسک فاکتوری برای بیماری های خود ایمنی است اما مکانیسم این ارتباط ناتعیین است.

محققان دریافته اند باکتری های روده موش ها نسبت به استرس اجتماعی با افزایش تعداد سلول های یاری کننده یا لنفوسیت T جواب می دهند. سلول های T سلول های ایمنی هستند که نقش مهمی در خود ایمنی دارند. دانشمندان می گویند: ما می دانیم که ارتباط محکمی میان سیستم ایمنی و میکروبیوتا وجود دارد. استرس مداوم نه تنها بیان ژن ها را در باکتری های روده موش ها تغییر داده بلکه روی ساختار آن ها نیز اثر گذاشت.

• در بیماری های خود ایمنی، علائم گوناگون اند

علت بسیاری از این بیماری ها که در زنان بیشتر از مردان روی می دهند تعیین نیست. دانشمندان عقیده دارند علاوه بر عوامل ژنتیکی، احتمال ابتلا به یک بیماری خود ایمنی در اثر تعاملات بسیار پیچیده میان ژن ها و محیط بالا می رود. چیزی که باعث می گردد مطالعه روی علت های بیماری های خود ایمنی چالش برانگیز گردد، گوناگونی ماهیت این بیماری ها و شدت علائمشان است. این گوناگونی نه تنها بین بیماری های خود ایمنی بلکه در خود بیماری ها به تنهایی نیز وجود دارد؛ مثلاً بیماری ام اس را در نظر بگیرید که در آن، سیستم ایمنی به میلین حمله می نماید. میلین، پروتئین محافظی است که عصب های سیستم مرکزی را پوشش داده و به عنوان عایق عمل می نماید. ام اس، علائم غیرقابل پیش بینی دارد که می توانند در طیف نسبتاً ملایم تا ناتوان کننده و حتی کاملاً ویران کننده قرار بگیرند. این بیماری اغلب با مسائل بینایی آغاز شده و به تضعیف تعادل و اختلال در هماهنگی بدن می رسد.

اما بیماری نادر و ناتوان کننده اسکلرودرما ناشی از فراوری بیش از حد کلاژن و سایر پروتئین هایی است که بافت همبند را تشکیل می دهند. اسکلرودرما می تواند بخش های گوناگون بدن را تحت تأثیر قرار دهد از جمله ارگان های داخلی و رگ ها. انواع متفاوت این بیماری بسته به اینکه فیبروزیس تا چه اندازه متمرکز یا فراگیر شده گوناگون است.

• استرس، باکتری های روده موش ها را تغییر داد

در این مطالعه جدید، محققان از دو گروه از موش ها استفاده کردند: گروهی که استرس اجتماعی داشتند و گروه کنترل. آن ها گروه استرس اجتماعی را ده روز در معرض استرس ناشی از روبروه با موش های تهاجمی دیگر قرار دادند. گروه کنترل در همین مدت زمانی، با هیچ استرسی روبرو نبود. وقتی دانشمندان پس از ده روز، میکروب های روده این موش ها را بررسی کردند دریافتند گروه استرس اجتماعی نسبت به گروه کنترل دارای بیلوفیلا و هالوباکتریوم بیشتری بودند. دانشمندان دریافتند همین باکتری ها در روده افراد مبتلا به ام اس نیز به میزان زیادی وجود دارد.

مشاهدات گسترده تر نشان داد استرس، بعضی از ژن های موجود در میکروب های روده موش ها را نیز تغییر داده بود. قابل توجه ترین تغییر ژنی مربوط به آن هایی بود که به باکتری ها یاری می کردند تا رشد کنند، حرکت کنند و به میزبان خود سیگنال بفرستند یا از او سیگنال دریافت کنند.

افزایش بیان این ژن ها در میکروب ها می تواند یاریشان کند به بیرون از روده ها بروند. مثلاً این تیم تحقیقاتی دریافتند چنین تغییراتی می توانند به میکروب ها اجازه سفر به گره های لنفی مجاور را بدهند، یعنی جایی که می توانند واکنش ایمنی را برانگیخته کنند. گره های لنفی روده موش های تحت استرس نه تنها حاوی مقدار زیادی از باکتری های پاتوژنیک بودند بلکه سلول های افکتور T نیز در آنجا زیاد بود، از جمله سلول های خود واکنشگر میلین.

این یافته ها نشان می دهند زنجیره ای از حوادث مانند قرار دریافت در معرض استرس، تغییر در باکتری های روده و تغییر در سلول های ایمنی منجر به افزایش ریسک یک حمله خود ایمنی می گردد. به گفته دانشمندان هرچند معلوم شد که باکتری های روده می توانند به استرس اجتماعی واکنش نشان بدهند؛ اما هنوز تا یافتن چگونگی روی دادن این تغییرات در بلندمدت، راه زیادی وجود دارد.

شاید روزی برسد که درک بهتری از این رابطه پیچیده موجب کشف درمان هایی برای میکروب روده در موارد بیماری های خود ایمنی گردد که نسبت به استرس حساس اند. تنها مطالعه ساختار یا افزایش و کاهش این گونه باکتری ها کافی نیست. ما باید این را نیز بفهمیم که میکروبیوتا ما را چگونه حس می نماید و چگونه متعاقباً رفتارش را تغییر می دهد.

منبع: تبیان