تاریخ طبری مهمترین ماخذ کتاب تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان - همیار مشاوره

به گزارش همیار مشاوره، چاپ چهارم کتاب تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان نوشته تئودور نولدکه (1836-1930) و ترجمه عباس زریاب خویی (1297-1373)به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. کتاب تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان یکی از آثار عمیق فرنگیان درباره تاریخ ایران است. در این کتاب گزارشی از قدیمی ترین متن مفصل موجود تاریخ ایران در این دوره ارائه شده است و آن مهم ترین کتاب تحقیقی درباره ساسانیان به تعداد می رود. اساس این کتاب قسمت ساسانیان تاریخ طبری است که مهمترین ماخذ معتبر و منسجم قدیمی در این موضوع است. مطالب در این کتاب به صورت تاریخ پادشاهان ایرانى مطرح شده و چون در بسیارى از موارد برگرفته از شاهنامه فردوسى است، به شکل داستانى و اغلب افسانه اى بیان شده است.

این کتاب پس از مقدمه مترجم بر چاپ دوم و مقدمه مترجم بر چاپ اول، پیش گفتار مؤلف و مقدمه آمده است. سپس در 9 فصل به پادشاهی اردشیر پسر پابک، پادشاهی شاپور اول، پادشاهی هرمزد اول، پادشاهی یزدگرد(اول)، پادشاهی یزدگرد(دوم)، پادشاهی خسرو انوشیروان، دنباله پادشاهی خسرو انوشیروان، پادشاهی خسرو پرویز و دنباله پادشاهی خسرو پرویز پرداخته شده است. انتها بخش کتاب هم ضمائم، گاهشماری ساسانیان، نسب نامه ساسانیان، مطالبی درباره اوضاع داخلی شاهنشاهی ساسانی، درباره مزدک و مزدکیان، قیام انوشه زاذ، درباره داستان بهرام چوبین، طغیان بستام، جدول گاهشماری حکومت ساسانیان و جدول روزهای سال نو ایرانی در زمان ساسانیان آمده است.

در بخشی از مقدمه مترجم بر چاپ اول این کتاب آمده است: کتاب تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان تألیف تئودور نولدکه (منتشر شده در سال 1879) از جمله کتاب های بسیار مهم و پرارزشی است که درباره تاریخ ساسانیان نوشته شده است. از زمان انتشار این کتاب تا به امروز یعنی در مدت صد سال مهمترین کتاب تحقیقی درباره ساسانیان همین کتاب است. تنها کتاب ایران در زمان ساسانیان تألیف کریستین سن می تواند با آن مقابله کند بی آنکه بتواند خوانندگان اهل تحقیق را از مراجعه به آن بی احتیاج کند. در این مدت صد سال کمتر کتابی درباره ساسانیان نوشته شده است که از کتاب نولدکه بهره نگرفته و به آن ارجاع ننموده باشد.

در بخشی از مقدمه مترجم بر چاپ دوم این اثر هم آمده است: خوانندگان این کتاب، در حین خواندن آن با تحقیقات عمیق مؤلف و اطلاعات پهناور او درباره تاریخ و فرهنگ ایران آشنا می شوند ممکن است از داوری های او درباره ایرانیان و به طور کلی درباره مشرق زمینیان دچار شگفتی و ناراحتی بشوند و چنین پندارند که او با مردم ایران و مردم مشرق، دشمنی و عداوت دارد. به همین مناسبت می خواهم این نکته را معروض بدارم که علاقه خاص نولدکه همچنان که در مقدمه کتاب اشاره نموده است به یونان قدیم و فرهنگ درخشان آن بوده و همه فرهنگ ها و حتی فرهنگ مسیحیت در نظر او جلوه و فروزندگی فرهنگ یونان باستان را نداشته است.

با این همه چون به معنای واقعی کلمه اهل علم بود به فرهنگ و ادب و تاریخ اقوام سامی و ایرانی، از لحاظ اینکه هر چه موضوع علم و معرفت انسان باشد قابل تحقیق و مطالعه است، پرداخت و خدمات گرانبهایی در کشف و تحقیق این موضوعات کرد. او هیچ وقت احساسات و عواطف معنوی خود را در تحقیقات علمی مدخلیت نداد و اگر گاهی از شکست قیصران روم و پیروزی ایرانیان احساس ناراحتی می نماید آن را در همان حد احساس نگه می دارد و هرگز در صدد قلب و دگرگون ساختن حقایق بر نمی آید و از این لحاظ نولدکه حقیقتا شایسته احترام و تعظیم است که مقام علم را بالاتر از حد عواطف شخصی خود نگه می دارد.

چاپ چهارم کتاب تاریخ ایرانیان و عرب ها در زمان ساسانیان نوشته تئودور نولدکه (1836-1930) و ترجمه عباس زریاب خویی (1297-1373)به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به بهای 160 هزار تومان به تازگی منتشر شده است.